Ceredigion County Council website

Mae Gwasanaethau Camddefnyddio Sylweddau yng Ngheredigion yn anelu at leihau’r niwed a achosir i’r unigolyn, ei deulu, ffrindiau a’r gymuned, trwy ddarparu asesiad, rheoli gofal ac amrywiaeth o ymyriadau cymunedol a mynediad at driniaethau cleifion mewnol a phreswyl.

Darparir gwasanaethau gan Gyngor Sir Ceredigion, Awdurdod Iechyd Hywel Dda a Gwasanaeth Cyffuriau ac Alcohol Dyfed (DDAS), ac mae pob atgyfeiriad at y Gwasanaethau i Oedolion sy’n Camddefnyddio Sylweddau yn cael ei wneud trwy DDAS - 0330 363 9997.

Hefyd, mae’r gwasanaethau cymorth canlynol ar gael:

Barod: Gwasanaeth Camddefnyddio Sylweddol Arbenigol i Bobl Ifanc  

• Gwasanaethau Gorllewin Cymru

Y Samariaid:

• Rhadffôn: 116 123

Beth yw camddefnyddio sylweddau?

Camddefnyddio sylweddau yw parhau i ddefnyddio cyffuriau neu alcohol er gwaethaf y canlyniadau negyddol i’r unigolyn sy’n eu defnyddio, ei ffrindiau, teulu a’r gymuned. Mae modd i bob math o ddefnydd o sylweddau beri problemau iechyd, cymdeithasol neu droseddol.

Y sylweddau a ddefnyddir amlaf yw alcohol, nicotin a chanabis. Mae eraill yn cynnwys cyfnerthyddion fel amffetaminau, opiadau fel heroin a thawelyddion fel faliwm.

Beth sy’n achosi camddefnyddio sylweddau?

Yn aml, mae defnyddio sylweddau’n dechrau pan mae pobl yn ifanc ac o dan ddylanwad ffrindiau a theulu. Bydd y rhan fwyaf o bobl yn defnyddio llai wrth iddynt fynd yn hŷn, ond gall fod yn broblem i eraill. Er eu bod ar y cychwyn yn mwynhau’r effeithiau, mae’n gallu mynd yn fwyfwy anodd iddynt fwynhau bywyd heb ddefnyddio sylweddau.

I rai pobl, mae defnyddio sylweddau yn eu helpu i ymdopi ag anawsterau yn eu bywydau, a gall hyn arwain at gynnydd yn eu defnydd o sylweddau. Wedyn, gall defnyddio sylweddau achosi problemau i’r unigolyn, yn ariannol neu yn eu perthnasau ag eraill, sy’n eu hannog i ddefnyddio rhagor, gan greu cylch dieflig.

Mae rhai pobl yn defnyddio sylweddau i reoli poen corfforol neu emosiynol, ac er bod defnyddio sylweddau’n cynnig rhyddhad yn y tymor byr, bydd yna ganlyniadau negyddol yn y pen draw.

Pa broblemau a achosir gan gamddefnyddio sylweddau?

Mae defnydd cynyddol o gyffuriau ac alcohol yn gallu arwain at ddibyniaeth gorfforol a/neu seicolegol sy’n ei wneud yn anoddach i’r unigolyn roi’r gorau i’w defnyddio er gwaethaf y canlyniadau.

Mae camddefnyddio sylweddau’n gallu achosi canlyniadau difrifol iawn i iechyd corfforol a meddyliol yr unigolyn, mae’n gallu chwalu’r teulu, achosi problemau ariannol a digartrefedd, arestio, colli gwaith a marwolaeth mewn ambell achos.

Esboniad o’r Haenau:

• Haen 1 – gwybodaeth a chyngor, sgrinio ac atgyfeirio at driniaeth arbenigol ynghylch cyffuriau, a ddarparir gan arbenigwyr digyffur
• Gwasanaeth Cyffuriau ac Alcohol Dyfed Haen 2 – gwybodaeth a chyngor gan wasanaethau sy’n arbenigo mewn cyffuriau, asesiad blaenoriaethu, atgyfeirio at driniaeth strwythuredig ynghylch cyffuriau, ymyraethau seicogymdeithasol, gwasanaethau lleihau niwed (yn cynnwys cyflenwad nodwyddau) ac ôl-ofal. Mae’r gwasanaeth hwn yn cynnig ymyriadau lleihau niwed megis cyfleusterau cyfnewid nodwyddau, cyngor ynghylch chwistrellu’n fwy diogel, gwasanaeth rhoi naloxone a phrofion ar gyfer feirysau a gludir yn y gwaed. Hefyd, mae’n cyfeirio pobl at driniaethau strwythuredig a thriniaethau sy’n canolbwyntio ar adferiad, gan gynnig darpariaeth bersonol a sesiynau grŵp. Mae Gwasanaeth Cyffuriau ac Alcohol Dyfed hefyd yn cynnig cymorth i unrhyw un y mae defnydd rhywun arall o alcohol a/neu gyffuriau yn effeithio arnynt. 
• Tîm Cyffuriau ac Alcohol Cymunedol y Gwasanaeth Iechyd Haen 3 – asesiad cyffuriau yn y gymuned a thriniaeth strwythuredig (gan gynnwys presgripsiwn cymunedol, ymyraethau seicogymdeithasol, a rhaglenni dydd). Mae’r tîm hwn yn darparu asesiadau cynhwysfawr a thriniaethau yn seiliedig ar gynlluniau gofal gan gynnwys rhagnodi opiadau yn lle cyffuriau, dadwenwyno alcohol ac opiadau cymunedol, rhoi meddyginiaeth sy’n atal pobl rhag ailddechrau camddefnyddio a chynnig mynediad at wasanaethau dadwenwyno cleifion mewn ysbytai. 
• Tîm Camddefnyddio Sylweddau - Gofal Cymdeithasol Haen 4 – triniaeth breswyl, fel unedau cleifion mewnol GIG ac unedau adfer yn y sector wirfoddol. Mae’r tîm yn darparu asesiadau cynhwysfawr, cynlluniau gofal a chymorth ac adolygiadau ynghyd â gweithwyr cymorth i gynorthwyo pobl i barhau i fyw’n annibynnol. Ar ben hynny, mae’n cynnig mynediad at ddarpariaeth adsefydlu preswyl ac mae’n mynd i’r afael â phroblemau sy’n cyd-ddigwydd ac anghenion cymhleth o ganlyniad i gamddefnyddio sylweddau.