Ceredigion County Council website

Cyngor Sir Ceredigion i arddangos Arloesi Trawsnewidiol Afon Teifi yn y digwyddiad UKTIN

Bydd Cyngor Sir Ceredigion yn dangos, yn nigwyddiad y UK Telecoms Innovation Network (UKTIN) ar 28 Ionawr 2025, waith y Prosiect Rheoli Maethynnau ynghyd â’r Prosiect Cyflymydd Cysylltedd Gwledig. Mae’r mentrau hyn, sy’n integreiddio technolegau datblygedig â rheolaeth amgylcheddol, yn gobeithio trawsnewid sut mae ardaloedd gwledig yn mynd i’r afael â heriau ecolegol dwys a bylchau cysylltedd.

Cyfnod Newydd ar gyfer Rheoli Maethynnau yn Afon Teifi

Wrth wraidd yr ymdrech mae Prosiect Rheoli Maethynnau Afon Teifi, ymdrech arloesol sy’n harneisio data amser real i ddiogelu iechyd un o afonydd mwyaf eiconig Cymru. Mae’r prosiect wedi gweithredu systemau monitro sy’n olrhain lefelau maethynnau, fel ffosffadau a nitradau, sy’n ddangosyddion hanfodol o ansawdd dŵr.

Trwy ddatblygu Dangosfwrdd Monitro Maethynnau, mae’r Cyngor wedi gallu darparu mewnwelediadau gweithredadwy i randdeiliaid, gan gynnwys ffermwyr, sefydliadau amgylcheddol, a llunwyr polisi. Mae’r dangosfwrdd hwn yn atgyfnerthu data amser real o orsafoedd monitro ar hyd yr afon ac yn ei drosi’n fertigau hawdd eu deall. Drwy wneud hynny, mae’n grymuso cymunedau lleol i gymryd camau gwybodus i liniaru llygredd ac amddiffyn bioamrywiaeth.

Rhan annatod o’r fenter hon yw cyfranogiad Gwyddonwyr o'r Gymuned. Mae gwirfoddolwyr lleol yn chwarae rhan hanfodol wrth fonitro ansawdd dŵr a chasglu data ar Afon Teifi. Mae eu sylwadau yn cael eu hystyried ochr yn ochr â dangosfwrdd Monitro Maethynnau’r Cyngor, gan gyfoethogi’r set ddata gyda mewnwelediadau cymunedol gwerthfawr. Mae’r cydweithrediad hwn nid yn unig yn cryfhau canlyniadau’r prosiect ond mae hefyd yn meithrin ymdeimlad o gyfrifoldeb a stiwardiaeth a rennir ymhlith preswylwyr.

Mae dull arloesol y prosiect nid yn unig yn gwella ansawdd dŵr ond hefyd yn mynd i’r afael â heriau ehangach fel iechyd pridd ac arferion ffermio cynaliadwy. Drwy ddarparu data clir y gellir ei weithredu, mae’r prosiect yn cefnogi strategaeth gyfannol ar gyfer rheoli maethynnau sydd o fudd i’r amgylchedd a chymunedau amaethyddol lleol.

Cysylltedd Gwledig Arloesol ar gyfer Monitro’r Amgylchedd

Ochr yn ochr â’r Prosiect Rheoli Maethynnau, mae Prosiect Cyflymydd Cysylltedd Gwledig Ceredigion, gyda chymorth cyllid gan Adran Gwyddoniaeth, Arloesi a Thechnoleg Llywodraeth y Deyrnas Unedig, yn dangos sut y gall seilwaith digidol gwell ddatgloi posibiliadau newydd ar gyfer ardaloedd gwledig. Yn draddodiadol, mae monitro amgylcheddol mewn lleoliadau gwledig wedi wynebu heriau sylweddol, gan gynnwys mynediad cyfyngedig at gysylltedd dibynadwy a chostau uchel defnyddio technoleg uwch.

Trwy weithio gydag atebion blaengar, mae’r Prosiect Cyflymydd Cysylltedd Gwledig wedi goresgyn rhai o’r rhwystrau hyn. Gan ddefnyddio gwell cysylltedd LoRaWAN (Rhwydwaith Ardal Eang Ystod Hir) sy’n gysylltiedig â lloerennau, mae’r prosiect wedi galluogi trosglwyddiad o ddata dyddiol o orsafoedd monitro o bell ar hyd Afon Teifi. Mae’r datblygiad arloesol hwn yn sicrhau bod data amgylcheddol hanfodol ar gael yn ddyddiol, gan hwyluso ymatebion cyflymach a mwy effeithiol i faterion sy’n dod i’r amlwg megis digwyddiadau llygredd neu newidiadau yn llif afonydd.  

Mae’r arloesedd cysylltedd hwn hefyd yn agor y drws i gymwysiadau graddadwy, gan ddarparu glasbrint i ardaloedd gwledig eraill sy’n ceisio mabwysiadu technoleg debyg. Y tu hwnt i fonitro amgylcheddol, mae’r seilwaith gwell yn cefnogi buddion cymunedol ehangach a chyfleoedd economaidd. 

Rôl cysylltedd wrth drawsnewid canlyniadau amgylcheddol

Mae gwaith Ceredigion yn cyd-fynd yn agos â chenhadaeth UK Telecoms Innovations Network’s (UKTIN) i archwilio potensial trawsnewidiol cysylltedd ar draws sectorau. Fel rhan o’r agenda DSIT, mae UKTIN yn dod ag arweinwyr diwydiant, llunwyr polisi ac arloeswyr ynghyd i drafod sut y gall seilwaith telathrebu datblygedig ysgogi newid cadarnhaol.

Yn y digwyddiad, bydd swyddogion Cyngor Sir Ceredigion yn arddangos sut y mae cysylltedd nid yn unig yn offeryn ar gyfer galluogi cyfathrebu ond yn gatalydd ar gyfer mynd i’r afael â rhai o heriau amgylcheddol mwyaf dwys ein hoes. Drwy bontio’r bwlch rhwng technoleg ac ecoleg, mae prosiectau’r cyngor yn fodel ar gyfer sut y gall ardaloedd gwledig harneisio arloesedd i greu dyfodol cynaliadwy.

Nodweddion Allweddol yr Arddangosfa

Yn ystod y digwyddiad UKTIN, bydd tîm Ceredigion yn tynnu sylw at sawl agwedd graidd ar eu gwaith:

1. Monitro Maethynnau Amser Real
• Dangos sut mae synwyryddion datblygedig a dyfeisiau Rhyngrwyd Pethau (IoT) yn darparu data parhaus ar lefelau maethynnau, gan helpu i nodi tueddiadau ac ardaloedd â phroblemau.
• Arddangos y Dangosfwrdd Monitro  Maethynnau, sy’n agregu ac yn delweddu data ar gyfer gwneud penderfyniadau hawdd.
2. Datrysiadau Cysylltedd Gwell
• Cyflwyno’r dechnoleg y tu ôl i’r Cyflymydd Cysylltedd Gwledig, gan gynnwys seilwaith lloeren.
• Esbonio sut mae’r atebion hyn yn galluogi monitro amgylcheddol mewn tir anghysbell a heriol iawn.
3. Cyfraniadau Gwyddonwyr o’r Gymuned
• Tynnu sylw at rôl hanfodol gwyddonwyr o’r gymuned wrth gasglu data ansawdd dŵr a rhannu mewnwelediadau.
• Arddangos sut mae eu cyfraniadau wedi’u hintegreiddio i’r dangosfwrdd, gan sicrhau set ddata gyfoethocach sy’n cael ei gyrru gan y gymuned.
4. Effaith ar Gymunedau Lleol
• Tynnu sylw at fanteision diriaethol ffermwyr, cadwraethwyr a phreswylwyr, o well ansawdd dŵr i gynhwysiant digidol gwell.
• Rhannu straeon llwyddiant o brosiect Afon Teifi sy’n dangos effaith ymdrechion y cyngor yn y byd go iawn.
5. Graddiadwyedd a Dyblygadwyedd
• Trafod sut y gellir cymhwyso’r gwersi a ddysgwyd o brosiectau Ceredigion i ardaloedd gwledig eraill ledled y Deyrnas Unedig a thu hwnt.

Goblygiadau ehangach i ardaloedd gwledig

Mae arwyddocâd gwaith Ceredigion yn ymestyn ymhell y tu hwnt i Afon Teifi. Trwy integreiddio technoleg â rheolaeth amgylcheddol, mae’r sir yn dangos model graddadwy ar gyfer arloesi gwledig. Mae’r prif bethau i gymryd o’r prosiectau yn cynnwys:

• Cydnerthedd yn wyneb newid yn yr hinsawdd: Systemau monitro sy’n darparu data sydd eu hangen i addasu i amodau amgylcheddol sy’n newid, gan sicrhau iechyd hirdymor ecosystemau.
• Cyfleoedd Economaidd: Gwell cysylltedd gan greu posibiliadau newydd ar gyfer mentrau gwledig, o ffermio manwl gywir i eco-dwristiaeth.
• Grymuso Cymunedol: Drwy wneud data’n hygyrch ac yn weithredadwy, mae’r prosiectau’n grymuso cymunedau lleol i gymryd perchnogaeth o stiwardiaeth amgylcheddol.

Cydweithio a Phartneriaeth

Mae llwyddiant y mentrau hyn wedi’i adeiladu ar bartneriaethau cryf gyda darparwyr technoleg, sefydliadau academaidd, a rhanddeiliaid lleol. Mae cydweithrediad y cyngor ag arloeswyr telathrebu wedi bod yn arbennig o hanfodol, gan sicrhau bod atebion wedi’u teilwra i anghenion unigryw y Gymru wledig.

Edrych Ymlaen

Mae cyfranogiad Cyngor Sir Ceredigion yn nigwyddiad UKTIN yn tanlinellu ei ymrwymiad i ysgogi arloesedd mewn ardaloedd gwledig. Trwy arddangos y Prosiect Rheoli Maethynnau a’r Prosiect Cyflymydd Cysylltedd Gwledig, mae’r Cyngor nid yn unig yn dathlu ei gyflawniadau ond hefyd yn gobeithio ysbrydoli eraill.

Wrth i’r Deyrnas Unedig ddod i ddeall heriau cymhleth fel newid hinsawdd ac anghydraddoldeb digidol yn well, mae gwaith Ceredigion yn gobeithio agor ffenestr ar yr hyn sy’n bosibl pan ddaw technoleg a chymuned ynghyd. Mae digwyddiad UKTIN yn darparu’r llwyfan i rannu’r weledigaeth hon,  gan ddangos y ffordd i greu dyfodol cynaliadwy a chysylltiedig.